پاورپوینت مرمت امام‌زاده یحیی ورامین

پاورپوینت مرمت امام‌زاده یحیی ورامین

فهرست مطالب
 
موقعیت جغرافیایی استان تهران 
    مطالعات جغرافیایی استان 
    مطالعات جغرافیایی ورامین 
    معرفی بنای بقعه امامزاده یحیی 
    زمین شناسی ورامین 
    توپوگرافی 
    شرایط آب و هوایی منطقه 
    منابع آب 
    پوشش گیاهی منطقه 
    جمعیت منطقه 
    مطالعات تاریخی 
    تهران دردوره صفویه 
    تهران در دوره افشاریه
    تهران در دوره قاجاریه 
    تاریخچه بنا 
    دوره ساخت بنا 
    ویژگی‌های دوره تاریخی 
    مقایسه تطبیقی امامزاده یحیی با امزاده جعفر اصفهان 
    توضیح اولیه 
    امامزاده جعفر اصفهان 
    صحن خارجی بنای امامزاده جعفر 
    صحن خارجی بنای امزاده یحیی 
    تزئینات امامزاده جعفر 
    تزئینات امامزاده یحیی 
     ویژگی هنری بنا 
    تحلیل و توصیف بنا 
    نمای چهارسوی بنا 
    عملکرد قسمت‌های مختلف بنا 
    دسترسی ‌ها 
    فضا‌های باز و بسته 
    سیرکولاسیون 
    سازه سایه‌ها 
    تزئینات 
    مواد و مصالح 
    آسیب شناسی 
    بررسی برخورد اجتماعی مردم با بنا
    نتیجه‌گیری 
    منابع

ورامین شهری است در بخش مرکزی شهرستان ورامین در استان تهران که درباره نام آن نظرات گوناگونی ارائه شده است. برخی آن را برگرفته از وارنای چهارگوش کتاب زرتشت و برخی دیگر، آن را تغییر یافته نام بهرام می‌دانند. در برهان قاطع نیز با نام ورام آمده و می‌تواند با واژه‌های وین» و رین» هم مرتبط باشد. این واژه در فرهنگ اوستایی به معنای پناهگاه، نگهدار و یاری است که می‌تواند بر واژه ورامین منطبق باشد.

بقعه امام زاده یحیی

در سده هشتم هجری، ورامین اهمیت زیادی پیدا کرد و بیشتر آثار تاریخی مهم این شهر نیز به همان دوران بازمی‌گردد. یکی از آثار تاریخی شهر ورامین، بقعه امام‌زاده یحیی ورامین، مدفن یحیی بن عبدالرحمن نواده امام حسن مجتبی، است که یکی از بناهای برجای مانده از دوره ایلخانی به شمار می‌رود و در جنوب شرقی ورامین، در محله کهنه گل، قرار دارد. از دیگر آثار شهر ورامین می‌توان به مسجد جامع ورامین و مکان‌های مقدسی نظیر امامزاده کوکب الدین(ع) و شاهزاده محمد نیز اشاره نمود که مقدمه‌ای بر ساخت بناهایی نظیر مجموعه کاخ گلستان تهران و موزه هنرهای معاصر تهران بودند.
تاریخچه امام‌زاده یحیی ورامین:

تاریخچه امام‌زاده یحیی ورامین

پیشینه ساخت بنای بقعه امامزاده یحیی ورامین به سال ۷۰۷ هجری قمری بازمی‌گردد. در واقع با توجه به محراب کاشی و تعداد زیادی از کاشی‌های ستاره ای شکل این بنا که متعلق به سال‌های ۶۶۰ تا ۶۶۳ هجری قمری هستند، بنای امام‌زاده یحیی ورامین را می‌توان از آثار قرن هفتم هجری قمری به حساب آورد. شیعیان به جهت حفظ خاطره گذشتگان علی‌الخصوص ائمه اطهار و امامزادگان و بزرگداشت آنان، به ساخت بقعه و آرامگاه علاقه زیادی داشتند. این امر تا بدان جایی پیش رفته است که آرامگاه‌ها به عنوان اامات ی و مذهبی شهرهای شیعه نشین شناخته می‌شوند.

تاریخچه امام‌زاده یحیی ورامین

شهر ورامین از قرن پنجم هجری و حتی قبل از آن نیز من جمله شهرهای شیعه نشین به شمار می‌آید. مردمان این شهر به جهت نزدیکی به ری، قم و طبرستان و ست برخی سادات در آن به تشیع گرویدند و به همت این خاندان‌های شیعی، تعدادی مدرسه، مسجد و همچنین مقبره‌هایی برای برخی امام‌زادگان ساخته شد که بقعه امام‌زاده یحیی ورامین نیز یکی از آنها است. این بقعه متبرکه در دوره ایلخانی، تکمیل و احداث گردید و گویا مدفن یحیی بن علی بن عبدالرحمن است که یکی از انسان‌های بزرگ و شخصیت‌های برجسته عصر خود به شمار می‌آمد و نسلش با پنج واسطه به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسید. در جوار این امام‌زاده بناهای دیگری نیز ساخته شده بود که امروزه تمامی آنها از بین رفته‌اند.
معماری امام‌زاده یحیی:

معماری امام‌زاده یحیی

هسته اصلی بقعه امام‌زاده یحیی تهران ورامین متشکل از یک طرح هشت ضلعی از داخل و چهار ضلعی از بیرون به همراه یک ورودی از جانب شمال است و کالبد بنا با آجر ساخته شده است.  بقعه امامزاده یحیی ورامین دارای گنبد بزرگ آجری است و در بدنه‌اش هشت دریچه مشبک ساخته شده است. صحن بنا به شکل برج، دارای چهار کنج تاق‌نماست. در قسمت پایین دیواره صحن، گچ‌بری‌هایی وجود دارد و در پایین آن‌ها نیز کاشی‌های بزرگ و زیبایی با جلای فی به کار رفته است. بقعه امام‌زاده یحیی ورامین به سبک معماری آذری بنا شده است. مجموعه ای از ۱۶۰ کاشی آرامگاه در حال حاضر در موزه بریتانیا و کاشی‌های سنگ قبر نیز در موزه ارمیتاژ سن پترزبورگ نگهداری می‌شود.

معماری امام‌زاده یحیی 1

از ابو محمد حسن بن مرتضی بن حسن بن محمد بن ابی زید به عنوان بانی بقعه امام‌زاده یحیی ورامین یاد می‌شود و در کتیبه محراب زیبای کاشی‌کاری شده بقعه، استاد سازنده آن علی بن محمد، از خانواده طاهری کاشان، معرفی شده است. آرایه‌های گچی مملو از نقش مایه‌ها و ترکیب‌بندی‌هایی است که تقریبا در اکثر بخش های بقعه امام‌زاده یحیی ورامین نظیر محراب، طاقچه، پشت بغل، طاق، دیوار و سایر نقاط به چشم می‌خورد و نشان از تخیل نامحدود طراحان، حمایت حاکمان و سفارش دهندگان و رونق کارگاه‌های سازنده آثار دارد که منجر به خلق چنین نمونه های منحصر به فرد و متنوعی شده است.

معماری امام‌زاده یحیی 2

بقعه امام‌زاده یحیی ورامین، برجی هشت گوش و مسجدی ظاق‌دار در دو سوی یک صحن باریک و یک سردر در جوار امام زاده دارد و زیبایی و درخشندگی کاشی‌های ازاره و محراب بنا غیر قابل وصف است. داخل بقعه امام‌زاده یحیی ورامین بر خلاف منظر ساده و بی پیرایه بیرون آن، دارای محراب کاشی و ازاره‌های کاشی ستاره‌ای شکل بوده و با کاشی‌های نیلی رنگ جلادار تزیین شده است. در بالای ازاره، کتیبه‌های گچبری به خط ثلث برجسته حاوی کلام خدا و رسول اکرم (ص) در زمینه گل و بوته جلب نظر می‌کند که گرداگرد حرم را پوشش داده و درآن از تاریخ محرم سال ۷۰۷هجری قمری و بانی بنا ابومحمد زید” یاد شده است.

معماری امام‌زاده یحیی 3

آن‌چه در خصوص نقوش و تزئینات بقعه امام‌زاده یحیی ورامین اهمیت بیشتری دارد، کاشی‌های زرین فام محراب است که امضای دو استاد کاشیکار کاشانی را در خود داشته و سنگ قبر کاشی‌کاری آن می‌باشد که حتی از تزئینات گچبری این بنا نیز چشمگیرترند. همچنین، کاشی فیروزه فامی در نزدیکی مرقد امامزاده یحیی ورامین به دست آمده که قدیمی‌ترین لوحه تاریخ‌دار ایران است. این لوحه کاشی فیروزهای رنگ، با خطوط کوفی و نسخ برجسته، قدیمیترین و ماهرانه ترین اثر موزه امام‌زاده یحیی تهران می‌باشد که حواشی آن، شامل آیه ۶۰  سوره مائده است. ضریح قدیمی این بقعه از چوب ساخته شده بود اما ضریح فعلی فی است.

معماری امام‌زاده یحیی 3 3

در این بنای تاریخی، وجود نقوش اسلیمی و ختایی، هندسی نظیر گره ها، آژده کاری، توپی گچی  و کتیبه‌های  ثلث و کوفی قرآنی و اسامی مذهبی، از تنوع و غنای نقوش گچبری حکایت دارند که با تکنیک‌های ممتاز معماری اسلامی در هم آمیخته شده‌اند. سبک معماری مقبره، شباهت زیادی با مسجد جامع ورامین و مقبره علاءالدین دارد. مدخل بنا رو به سمت شمال و دارای حیاط وسیعی است که اکنون به قبرستان تبدیل شده و پلان هشت ضلعی، وجود تاقچه‌ها و سه کنجه‌ای عمیق گوشه‌ای، وجود یک سلسله فرورفتگی روی نمای خارجی گنبد و بهره گیری سرشار از گچبری، همه از خصوصـیاتی است که بیشتر در ابنیه دوره ایلخانی دیده می‌شود.

معماری امام‌زاده یحیی 3 4

دوره ایلخانی را می توان نقطه عطف تاریخ معماری ایران دانست. بروز شکل‌های جدید معماری و شیوه های تزیینی جدید سبب شد تا معماری ایرانی به تدریج، شکل نهایی خود را به دست آورده و به انسجام، هماهنگی و پختگی کامل برسد. یکی از ارزشمندترین میراث باقی مانده از معماری دوره ایلخانیان، ساخت بناهای آرامگاهی بوده که همواره در بافت فرهنگی و جامعه ایرانی مورد توجه قرار گرفته است.

بنای امامزاده از دو بخش متاخر و متقدم تشکیل شده است که الحاقات جدید شامل دو ایوان شمالی و جنوبی و ده غرفه در اضلاع شرقی و غربی، دیواره و سردر جدیدی در قسمت جنوبی به منظور نگهداری و جلوگیری از ریزش بنا و احداث هشت دریچه مشبک در گنبد آجری این بقعه می‌باشد و فاقد تزئینات کاشی کاری هستند. صحن بنای امامزاده به شکل برج و دارای چهار کنج طاقنما می‌باشد به گونه‌ای که ساختمان از خارج به شکل مربع و از داخل به شکل هشت گوش است.